CHÂN DUNG THƠ NGUYỄN BÁ HOÀ ([1])
Huỳnh Thị Thu Hậu
Làm thơ không khó nhưng để có được thơ hay không phải chuyện dễ. Phải là người sống chân thành với đời, với người, với chính mình. Phải trải nghiệm đến tận cùng. Phải thường trực đối diện với cô đơn. Nguyễn Bá Hoà đã lặng lẽ đến với thơ bằng một tình yêu sâu sắc. Thơ anh làm trước hết để chống lại sự cô đơn:
Vô tư hắn tập làm thi sĩ
Tập trăn trở, chiêm nghiệm đợi chờ
Ai cũng bảo : Ôi con người lập dị
Nên cô đơn ám ảnh suốt đời thơ
(Ám ảnh)
Chân dung tự hoạ của anh đa diện như chính cuộc đời. Có khi đó là một triết gia đang suy tư:
Sự thật có tuổi thơ
Là bao điều dối trá
Sự thật thiếu tuổi thơ
Nên muôn đời xa lạ
( Sự thật)
Tôi thích giọng thơ mang chất Thiền ở anh:
Chiều đi giữ bóng vô minh
Ngoài song cửa gió vẽ hình thập phương
Cây vạn hạnh nở trong vườn
Nhành duyên mở lối, cội hương mở chiều
( Chiều vạn hạnh)
Hay:
Bốn mùa mở vốn tìm duyên
Trao đi gởi lại mấy phiên hững hờ
Mềm lòng bói quẻ tinh mơ
Rớt cơn mê muội vỡ bờ tịnh tâm.
( Duyên )
Vẻ đẹp trong thơ mang sắc Thiền của anh là sự khải huyền về tiếng nói bên trong, tiếng nói tâm linh:
Tìm mua một tiếng chuông chùa
Cất trong tâm tưởng để siêu thoát lòng
Siêu thoát
Lẫn trong nước tiếng chuông chùa
Tiếng thiêng liêng tự ngàn xưa vọng về
Giếng cổ
Trên hành trình đi tìm bản ngã của mình, anh cũng đã tìm đến với tình yêu. Cái tôi đa ngã đó có khi lại là một người tình sâu sắc. Người đàn ông đang yêu trong thơ anh không còn nông nổi, bồng bột. Tình yêu cũng mang màu thiền:
Tình ươm vàng tiếng kinh cầu
Trái yêu nở rộ một màu vô vi
( Trái yêu)
Tận cùng yêu chợt ngộ ra:
Một nửa dương đi tìm một nửa âm
Chân bước hẩng lở mấy vòng vũ trụ
Mỗi nửa cô đơn về chính mình trú ngụ
Chợt ngộ ra không sắc ứng từ tâm
(Âm Dương)
Càng yêu càng cô đơn. Tình yêu trong thơ anh không có cái đam mê, đắm say điên cuồng, không mang màu sắc nhục cảm. Cái đọng lại ở đây là sự gắn kết của đôi tâm hồn đồng điệu, quyến luyến. Họ đi tìm nhau trong mơ.
Hình ảnh Giấc mơ trở đi trở lại trong nhiều bài thơ. Có giấc mơ trong Hoa Sưa. Có giấc mơ trong Vịn chiều: Gót hoàng hôn dẫm nát vườn chiêm bao. Đau đáu trong Người Mơ: Người về trong giấc mơ đêm. Rồi trăn trở với Buồn vui:
Lục tìm trong giấc chiêm bao
Gom buồn vui lại gởi vào cõi không
Con người đa ngã trong thơ anh, còn là một thi sĩ tinh tế lắng nghe mọi chuyển động của vũ trụ, vạn vật. Vũ trụ tính trong thơ anh là ánh trăng, giọt sương, dòng sông, tiếng chim, cánh chuồn, nụ hoa kiến sen, giọt nắng…: Tìm trong con nước bình yên
Vầng trăng sót lại bên triền nhớ nhung
Nhật thực
Dòng sông gợn mấy nếp nhăn
Vầng trăng bao tuổi sao băng mấy lần
Đi tìm
Ánh trăng và dòng sông gợi mĩ cảm phương Đông như trăng soi đáy nước của Kawabata. Ánh trăng là biểu tượng của vẻ đẹp. Hình ảnh đó ám ảnh và trở đi trở lại trong rất nhiều bài thơ của anh: Đêm nguyên tiêu, trăng thừa trong Đêm suông, trăng non trong Thao thức, hạt trăng trong Đêm làng nghề, Trăng chưa chồng, Trăng xế, trăng treo, trăng sáng, Trăng Khuya. Màu trăng..
Tập thơ Thuyền Hạnh gồm bảy mươi chín bài thơ được viết theo thể tứ tuyệt. Có tứ tuyệt lục bát. Có tứ tuyệt tự do. Tứ tuyệt tự do thể hiện sự cách tân của anh. Đề từ thơ anh cũng là một sự tìm tòi, thể nghiệm. Những đề từ mang tính hệ thống về cảm thức Thiền: Thuyền Hạnh, Âm Dương, Ngộ, Siêu thoát, Chiều Vạn Hạnh, Tĩnh tâm. Và tôi yêu những cách đặt tên: Nắng kiến sen, Tán Sắc… Tôi rất thích những hình ảnh thơ độc đáo, mới lạ như:
Lời em ủ hoa sưa
Tùng câu chữ rục vàng mọng chín
Đêm ngọt lịm
Mật chảy tràn giấc mơ
(Hoa Sưa)
Hay:
Anh một ngày tán sắc giữa mênh mông
Tán Sắc
Nghiêng chiều rót nhớ vào đêm
Thiên nhiên
Có người bảo thơ anh chừng mực quá! Giá có một chút dậy sóng, một chút cực đoan, phải hết mình và cháy bỏng hơn nữa thì tuyệt hơn. Nhưng cái riêng của anh đó chính là sự chừng mực, chân thành và cảm thức Thiền.
Những bài thơ của anh với một giọng điệu chân thành. Chân thành với đời, chân thành với người và chân thành với chính mình trong ánh sáng khải huyền của Thiền đã neo đậu lòng người. Thời hiện đại, con người tất bật với những lo toan. Sống gấp. Những rào cản khiến khó mở lòng với nhau. Trong biển tha nhân kia, thơ anh là một chút của tin còn lại với thời gian: Thổi phần chua xót để phần yêu thương.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét