NHƯ CỎ DẠI NHƯ LÁ ÚA NHƯ CÂY XANH – SỰ HOÀ HỢP CỦA NHỮNG PHỨC ĐIỆU VÀ LINH MỘNG
Huỳnh Thị Thu Hậu
Trong cái ong óng, biêng biếc của mùa xuân, tập thơ Như cỏ dại như lá úa như cây xanh ra đời là một tín hiệu vui cho thơ Quảng
Cảm xúc đầu tiên là sự trang nhã, ấn tượng của tập thơ. Những nhà thơ Bắc Thu Bồn rất trau chuốt khi chọn lựa màu giấy, tranh bìa. Màu giấy vàng thanh nhã và bức tranh đơn giản nhưng đa nghĩa. Năm mươi bài thơ được tuyển là những đứa con tinh thần đã được năm anh em hoài thai trong khát vọng vươn tới tận cùng con đường thi ca.
Có một phạm trù thơ và phạm trù siêu thơ. Như cỏ dại như lá úa như cây xanh nằm giữa lằn ranh của hai phạm trù đó. Một Nguyễn Chiến lãng mạn với Khúc tình mưa, ngày tình cũ, ngày trái tim lên ngôi. Một Phạm Tấn Dũng siêu thực cùng Tạ với thung xưa, Cảm giác. Một Phùng Tấn Đông hậu hiện đại Trình diễn thơ, Bài tìm thấy sau nhiều năm, Về một mùa xanh xa… Hùynh Minh Tâm, Đỗ Thượng Thế vừa hiện đại và hậu hiện đại.
Trước hết, tên thi phẩm Như cỏ dại như lá úa như cây xanh là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt, cho cái đẹp buồn và mong manh. Tên thi phẩm gợi nhớ tập thơ Lá cỏ của Walt Whitman ( Tập thơ đặc biệt trí tuệ và thông minh của nước Mĩ đã ra đời – I-mơ-sơn). Mượn cái hữu hạn để nói cái vô hạn, thân phận con người.
Trên hành trình tìm kiếm bản ngã, tìm kiếm và sáng tạo cái Đẹp, họ đã gặp nhau. Năm phong cách, đa dạng nhưng thống nhất ở giọng điệu. Thơ của những thi mã Bắc Thu Bồn là thơ điệu nói. Giọng điệu thơ đẫm hơi thở của thời đại, của người trẻ:
tôi ơi em ơi
đừng nói đừng nhắc đừng gợi nhớ
mùa xa thẳm
những lau khô xám lạnh ven đường
( về một mùa xanh xa- Phùng Tấn Đông)
…Có con chim săn đuổi các dự định
Có cảm giác của một người thợ săn người đi câu người kị sĩ
Cảm giác là con thú mạnh con hươu con cá hồi con ngựa
Và ngược lại những dự định
Cảm xúc đi tìm mình tóm lấy mình cuỡi lên điều khiển
(Cảm giác – Phạm Tấn Dũng)
…Graffiti
Những giấc mơ Graffiti
Writer đánh cuộc đời mình
Đâu đó
Tiếng chim vừa thoát khỏi đường viền sương khói
(Graffiti- Đỗ thượng thế)
ta đứng dưới mây nhìn mây bay
ly sầu ly sầu mà chi cô đơn mà chi
tháng mười một cài hoa lên tóc
chảy trăng tứ xứ chuông ngân thành thót chuông vọng hồi
chuông ngân thánh thót mà chi
chuông nằm im trên vạt cỏ chuông treo trên tay người
từ đâu tới đây để ngóng vọng
vứt tiền qua cửa vứt đời qua cửa
mà không vứt được nỗi buồn…
( bài thơ tình yêu tháng mười một – Huỳnh Minh Tâm)
Tôi lạc về đâu
Chân trần bước lạc linh sa mạc
Chống chèo vô vọng
Giữa đại dương cuồng nộ
Lụt trời nước dựng
Sa mạc lớn dần
Ẩn ngữ thi ca
Không còn ai hiểu
Tôi ném đá vào tôi
Bầu trời ứa nguyệt
Cánh chim
(Đi lạc- Nguyễn Chiến)
Những câu thơ gấp gãy chứa đựng sức nặng triết lí, mang tính tư tưởng:
Bèo trôi lửa trôi
Bướm vàng cũng trôi
Mi rồi cũng trôi
Tau rồi cũng trôi
Trôi
Rồi trôi rồi trôi
(Giấc cỏ chỉ- Đỗ Thượng Thế)
Con chim núi là ta hay ta là con chim núi
Vút một tiếng tắt cổ
Bi thương và mê ly
(Bài thơ tình yêu tháng mười một – Huỳnh Minh Tâm)
Phảng phất trong thơ là niềm bi cảm của vẻ đẹp Á đông. Tựa hồ như quan niệm của Komachi trong bài thơ :
Hoa đào rơi
Nhan sắc phai rồi
Hư ảo mà thôi
Tôi nhìn thăm thẳm
Mưa trên đầu tôi
Những câu thơ đẹp và lạ đánh thức tâm trí người đọc:
Chuyện như sông
Chảy
Chảy
Chuyện như núi
Cao
Cao
Chuyện như biển
Sóng
Sóng
( Câu chuyện đời con người ta- Huỳnh Minh Tâm)
Thơ của họ là tiếng nói của những dự cảm mong manh, của tâm linh, trực cảm, của vô thức, cổ mẫu và giấc mơ:
Trong giấc mơ ngắn
Thường có giấc mơ đàn ông không biết về ranh giới
Nhặt những viên sỏi ủ dưới lòng sông mưa ngày
Ném trả về phía đại ngàn âm âm tiếng lá vỗ về
Tiếng nỉ non ve rừng nuốt cạn bờ sương triền suối
Rồi mơ cái nỗi ngâm chân của biển
Ngửa mặt hứng mưa trời thắt nhịp hoàng hôn
( Giấc mơ đàn ông- Phạm Tấn Dũng)
Đọc một đoạn thơ mà nghe thật sướng. Phạm Tấn Dũng đã nói được cái mơ hồ, không biên giới của giấc mơ. Có rất nhiều giấc mơ nữa thường trực trong mười bài thơ của anh:
Khi cơn mơ vừa sinh ra
Còn díu dan đói khát nỗi mong chờ
(Những ý nghĩ không rời)
Hay:
Cơn mơ không tự thức dậy
Tôi sinh tôi ở mảnh vườn khác
(Vườn Khuya)
Trong cảm hứng bất tận về giấc mơ, Nguyễn Chiến lại nói một cách khác:
Giấc mơ đầy tiếng ếch nhái
Cánh đồng khô cong
Lỗ nẻ lọt chân trâu
Mưa xanh mưa trắng mưa tràn
Giấc mơ mẹ già nụ trầu đỏ
Áo gấm thung thăng hội làng
( Giấc mơ- Nguyễn Chiến)
Đó là giấc mơ níu giữ vẻ đẹp của một thời vang bóng, của những giá trị vượt thời gian. Cũng giống như Đỗ Thượng Thế:
Giữa dòng nỗi mình phơi cạn
Ta lại mơ bống vàng từng thiêng lòng giếng
(Giữa dòng)
Như cỏ dại như lá úa như cây xanh là sự phá vỡ ranh giới thể loại. Thơ văn xuôi với những bứt phá về lạ hoá ngôn ngữ:
…đếm và gõ thăng hoa đến hạn đến lúc hắn tự biết trình diễn thơ hay thơ trình diễn sau rốt không quan trọng đến khi cử toạ ồ à wov…
(Trình diễn thơ- Phùng Tấn Đông)
Sự lạ hoá ngôn ngữ kia còn là những khoảng lặng biết nói trong thơ của Đỗ Thượng Thế:
Ngày ---tháng----khởi hành bão táp
Soi bống bống bang bang…
Xác ánh đèn phố bụi
Lẫm chẫm …lẫm chẫm suơng chiều…
Trong năm phong cách thơ- Phùng Tấn Đông là người để lại nhiều ám ảnh nhất. Vì trong thơ anh có vẻ đẹp của yếu tố Kinh dị kiểu Edgar Poe. Những hình ảnh trong mười bài thơ của anh không thuộc kiểu hình ảnh theo vẻ đẹp truyền thống quen thuộc. Mà đó là những biểu tượng của yếu tố Kinh dị: cuốc kêu trăng chảy máu, thủa thịt da chớp dật giông gió kéo về em thơm con sùng đất, gặp lũ ma đêm – chơi trò cút bắt, là thách thức cũng là niềm kinh sợ, mặt tròi ngún khói, đồng cỏ trôi lem nhem bóng tối, cơn gió mịn mướt lông măng thổi rợn mặt người,, tiếng mèo hoang gào gío bấc, trăng đỏ ngả ba đường, từng cơn hú hét thét gào trận gió nửa đêm những lòng khe cạn, những vọng âm của sự chết tan trong lưỡi vị máu mặn hay tanh, hắn đang gõ vào chiếc đầu lâu của hắn từng nhịp lốc cốc…
Sự cách tân của các anh trong tập thơ này không nằm ở chuyện hình thức hay là lạ hoá câu chữ. Những nhà thơ Bắc Thu Bồn đã góp phần hiện đại hoá cho thơ Quảng
Phần lớn các bài thơ có tứ đẹp: gởi X, điệu buồn ru tuổi thơ tôi, giấc mơ đàn ông, kì khu thơ, câu chuyện đời con người ta, giấc cỏ chỉ, giấc mơ…
Giá trị của tập thơ không chỉ nằm ở kĩ thuật viết độc đáo mà còn nằm ở tư tưởng nhân văn, thông điệp mĩ cảm mà nó chứa đựng. Đối với các anh, thế giới phải được liên tục định nghĩa lại và để làm được điều đó, họ liên tục khám phá những góc nhìn mới để không lặp lại người khác và không lặp lại chính mình của ngày hôm qua. Vì vậy để đọc được Như cỏ dại như lá úa như cây xanh với lí trí thôi chưa đủ, chúng ta cần phải đọc bằng cả tâm hồn, trái tim, sự trải nghiệm của tiếng nói bên trong. Mượn lời của nhà thơ Huỳnh Minh Tâm, người viết kết thúc lời giới thiệu của mình:
Trước khi viết một câu thơ
Thả một hạt sen xuống hồ
Khóc ba ngày
Cá mang hạt sen ba ngày giấu dưới bùn đen
….
Sau khi viết một câu thơ
Cười ba ngày
Hoa nở một bông mùa bấc
Sống lưng lạnh buốt
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét